Chỉ với một vài xét nghiệm được chỉ định, các bác sĩ sẽ giúp bạn phát hiện ra khối u ở trong cơ thể. Đặc biệt phương pháp xét nghiệm chất chỉ điểm khối u có ưu điểm là không gây đau đớn cho người bệnh và đem lại kết quả chuẩn xác khá cao. Nếu bạn còn chưa hiểu chất chỉ điểm khối u là gì và phương pháp xét nghiệm chất chỉ điểm khối u là gì thì trong bài viết hôm nay bác sĩ Trần Cảnh sẽ giúp bạn giải đáp mọi thắc mắc.
Chất chỉ điểm khối u và xét nghiệm chất chỉ điểm khối u là gì?
Các chất chỉ điểm khối u ( Tumor marker test) là những chất được tìm thấy trong máu, nước tiểu hoặc mô cơ thể của bạn. Thuật ngữ “chất chỉ điểm khối u” có thể đề cập đến các protein được tạo ra bởi cả tế bào khỏe mạnh và tế bào ung thư trong cơ thể. Nó cũng có thể đề cập đến các đột biến, thay đổi hoặc các mẫu trong DNA của khối u. Các chất chỉ điểm khối u (Tumor marker) còn được gọi là dấu ấn sinh học (Bio marker).
Các bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm chỉ điểm khối u để tìm hiểu xem bạn có bị ung thư hay không. Các xét nghiệm này cũng có thể giúp bác sĩ tìm hiểu thêm về bệnh ung thư của bạn và giúp lập kế hoạch điều trị.
Các xét nghiệm chỉ điểm khối u được sử dụng như thế nào?
Xét nghiệm chất chỉ điểm khối u tăng cao có thể là dấu hiệu của ung thư. Cùng với các xét nghiệm khác, xét nghiệm chỉ điểm khối u có thể giúp bác sĩ phối hợp chẩn đoán các loại bệnh ung thư cụ thể và lập kế hoạch điều trị. Các xét nghiệm định lượng chất chỉ điểm khối u thường được sử dụng để làm những mục đích sau:
Tìm hiểu xem một người có bị ung thư hay không
Mức độ chỉ điểm khối u cao hơn có thể chỉ ra một loại ung thư nhất định. Xét nghiệm chất chỉ điểm khối u có thể được sử dụng như một phần trong chẩn đoán ban đầu của bạn.
Hướng dẫn các quyết định điều trị
Một số xét nghiệm chỉ điểm khối u cho bác sĩ biết liệu họ có nên hóa trị hoặc liệu pháp miễn dịch hay không . Những người khác giúp bác sĩ chọn loại thuốc nào có thể hoạt động tốt nhất.
Kiểm tra tiến độ điều trị
Những thay đổi về mức độ đánh dấu khối u của bạn có thể cho thấy phương pháp điều trị đang hoạt động tốt như thế nào.
Dự đoán khả năng phục hồi
Dấu hiệu khối u có thể giúp bác sĩ dự đoán hành vi của ung thư và phản ứng với điều trị. Trong một số trường hợp, phương pháp này cũng có thể giúp các bác sĩ dự đoán cơ hội phục hồi của bạn.
Dự đoán hoặc theo dõi sự tái diễn
Tái phát là khi ung thư quay trở lại sau khi điều trị. Các xét nghiệm đánh dấu khối u có thể giúp dự đoán khả năng xảy ra trường hợp này. Đó là lý do tại sao những xét nghiệm này có thể là một phần trong quá trình chăm sóc của bạn sau khi điều trị kết thúc. Chúng có thể giúp tìm ra sự tái phát sớm hơn so với các xét nghiệm khác.
Các xét nghiệm chỉ điểm khối u cũng có thể được sử dụng để tìm ung thư ở những người có nguy cơ mắc bệnh cao. Hoặc bạn có thể làm các xét nghiệm này để tìm hiểu thêm về bệnh ung thư khi các bác sĩ phát hiện ra ung thư sớm.
Giới hạn của các xét nghiệm chất chỉ điểm khối u
Các xét nghiệm chỉ điểm khối u không phải là phương pháp phát hiện bệnh ung thư chuẩn tuyệt đối. Chúng thường không đặc hiệu cho bệnh ung thư và có thể không đủ nhạy để phát hiện ung thư tái phát. Chỉ riêng sự hiện diện của các chất chỉ điểm khối u là không đủ để chẩn đoán ung thư. Đôi khi, các bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn làm thêm các xét nghiệm khác để tìm hiểu thêm về khả năng tái phát hoặc ung thư. Một số giới hạn đối với các xét nghiệm chỉ điểm khối u được liệt kê dưới đây.
- Một tình trạng hoặc bệnh không phải là ung thư có thể làm tăng mức độ chỉ điểm của khối u.
- Những người không bị ung thư có thể có xét nghiệm chất chỉ điểm khối u tăng cao.
- Giá trị định lượng các chất chỉ điểm khối u có thể thay đổi theo thời gian. Các lần kiểm tra khác nhau có thể không nhận được cùng một kết quả.
- Nồng độ chất chỉ điểm khối u có thể không tăng ngay cả khi bệnh ung thư ở giai đoạn muộn hay trở nên tồi tệ . Ở những trường hợp này, xét nghiệm không giúp phát hiện ung thư sớm ngay cả ở những người có nguy cơ cao. Nó cũng không giúp phát hiện tình trạng tái phát.
- Một số bệnh ung thư không tạo ra chất chỉ điểm khối u ở trong xét nghiệm máu. Và, một số loại ung thư không có các marker để nhận biết.
- Và xét nghiệm chất đánh dấu khối u của bạn có thể không tăng, ngay cả khi bệnh ung thư của bạn đang mắc là loại thường tiết ra các chỉ điểm.
Xét nghiệm định lượng chất chỉ điểm khối u được thực hiện như thế nào?
Đầu tiên, nhân viên y tế sẽ tiến hành lấy mẫu máu hoặc nước tiểu của bạn. Sau đó, mẫu sẽ được chuyển đến phòng thí nghiệm để tiến hành thử nghiệm. Trong một vài trường hợp đặc biệt, một số xét nghiệm phải thực hiện đến 2, 3 lần mới cho kết quả chính xác vì mức độ của các chất chỉ điểm khối u có thể thay đổi thường xuyên.
Bên cạnh việc làm xét nghiệm máu/ nước tiểu, các bác sĩ cũng sẽ chỉ định bạn phải thực hiện thêm các xét nghiệm khác để phát hiện tế bào ung thư và kiểm tra hiệu quả điều trị. Điều này là do kết quả xét nghiệm chỉ điểm khối u có những hạn chế (xem ở trên) và đôi khi không đúng. Các xét nghiệm có thể:
- Cho thấy một khối u đang tồn tại hoặc đang phát triển trong khi thực tế thì không.
- Hoặc có thể cho rằng không có u hay điều trị đạt hiệu quả nhưng thực tế thì ngược lại.
Không có xét nghiệm nào là hoàn hảo. Vì vậy, bác sĩ dựa vào tình trạng cơ thể bạn, bệnh lý bạn đang mắc, các thuốc bạn đang sử dụng từ đó sẽ chỉ định các xét nghiệm phù hợp nhất. Vì vậy, khi cảm thấy trong cơ thể có những bất ổn và nghi ngờ mình bị mắc ung thư bạn nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được phát hiện ung thư sớm và có tiến trình điều trị kịp thời.
Liên hệ ngay với bác sĩ Trần Cảnh để được tư vấn kỹ hơn hoặc đặt lịch khám sớm nhất nhé!